ओलीको एकछत्र नेतृत्वमाथि एमालेभित्रैबाट चुनौतीको संकेत, नेतृत्व हस्तान्तरणको बहस तीव्र

काठमाडौं। नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष केपी शर्मा ओली झन्डै एक दशकदेखि निर्विवाद हैसियतमा रहँदै आएका नेता हुन्। पार्टी फुट्यो, फेरि जुट्यो, सरकार बन्यो, ढल्यो—राजनीतिक भूगोल जतिसुकै बदलियो, तर एमालेभित्र ओलीको पकड भने अटल नै रह्यो। यद्यपि, समयक्रमसँगै त्यो पकड खुकुलो बन्दै गएको संकेतहरू देखिन थालेका छन्।

 पछिल्लो समय एमालेभित्र नेतृत्व हस्तान्तरण र संस्थागत लोकतन्त्रप्रति बहस सुरु भएको छ। पार्टीभित्रका दोस्रो तहका नेताहरूले ७० वर्ष उमेर सीमा र दुई कार्यकालको सीमा तोक्नुपर्ने विषय उठाउन थालेका छन्। यस प्रस्तावले सिधा ओलीको नेतृत्वलाई असर पार्नेछ, जसलाई धेरैले “नयाँ पुस्ताको चुपचाप बगावत” को रुपमा व्याख्या गर्न थालेका छन्।

यो असन्तुष्टि उमेर र कार्यकाल जस्ता विषयबाट सुरु भएको देखिन्छ। ओलीले ७२ वर्ष पार गरिसकेका छन्। केही नेताहरूको धारणा छ—पार्टीले शीर्ष नेतृत्वका लागि उमेर सीमा तोक्नुपर्छ, कम्तीमा ७० वर्षभन्दा माथिका व्यक्तिले नयाँ नेतृत्वको बाटो खुला गरिदिनुपर्छ। त्यत्तिमा मात्र होइन, नेतृत्वमा लगातार दुई कार्यकालको सीमा पनि ल्याइनुपर्छ भन्ने प्रस्तावहरू पार्टीको आगामी महाधिवेशनका एजेन्डा बन्न सक्ने अवस्था देखिएको छ।

यी बहसहरू नेतृत्व हस्तान्तरणका नाममा सामान्य लाग्न सक्छन्। तर, राजनीतिक रुपमा यसको अर्थ गहिरो छ। पार्टीभित्रका दोस्रो पुस्ताका नेताहरू, जो वर्षौंदेखि ओलीको नेतृत्वमा काम गर्दै आएका छन्, उनीहरू अहिले खुलेर नेतृत्वको विकल्पको आवश्यकताबारे छलफल गर्न थालेका छन्। कतिपय त भन्छन्—ओलीको जमानामा अब नयाँ विचार पलाउने वातावरण छैन। पार्टी अझै ओलीमै अडिरह्यो भने भविष्य अन्योलमा जान सक्छ।

ओली स्वयं यस्ता आवाजप्रति कतिसम्म सजग छन् भन्ने खुलेको छैन। तर, पछिल्ला गतिविधिहरू, जस्तै पार्टीभित्र आलोचना र आन्तरिक बहसप्रति चिढचिढाहट, सल्लाह नलिएर निर्णय गरिरहने शैलीजस्ता व्यवहारले उनी अझ कठोर हुँदै गएको बुझाइ नेताहरूको छ। यही कारणले हो, अहिले पार्टीभित्र एउटा तप्का ओलीमाथि दबाब सिर्जना गर्ने अभियानमा लागिरहेको छन्—अझै प्रत्यक्ष प्रतिस्पर्धा होइन, तर नीति, मापदण्ड र पद्धतिको आवरणमा विकल्पको वातावरण निर्माण गरिरहेका छन्।

ओलीनिकट नेताहरू चाहिँ यी सबैलाई ‘योजनाबद्ध असन्तुष्टि’ भन्न रुचाउँछन्। उनीहरूको तर्क छ—“पार्टी अहिले पनि सशक्त रूपमा अगाडि बढिरहेको छ। आलोचकहरूले नेतृत्व हस्तान्तरणको नाममा पार्टीभित्र अनावश्यक बहस थोपर्न खोजेका छन्। तर यो तर्क सबैका लागि स्वीकार्य छैन।

एमालेभित्र अझै ओलीको बराबरीमा उभिने वैकल्पिक नेतृत्व खुलेर देखा परिसकेको छैन। तर नेतृत्वको सन्दर्भमा अब बहस थालिएको छ, जसले पार्टीलाई नयाँ मोडमा लैजाने सम्भावना प्रबल देखिन्छ।

अहिलेको प्रश्न केवल ओलीको नेतृत्व कायम रहन्छ कि रहँदैन भन्ने मात्रै होइन, एमाले अब नेतृत्वको हस्तान्तरणमार्फत आफूलाई लोकतान्त्रिक ढाँचामा ढाल्न सक्षम हुन्छ कि हुँदैन भन्ने हो। यही प्रश्नको उत्तर खोज्दै एमालेभित्र नेतृत्व बहसको नयाँ अध्याय सुरु भएको छ।

राजनीतिक विश्लेषकहरूको बुझाइमा, एमालेभित्र अहिले नेतृत्व हस्तान्तरणको बहस सतहमा मात्रै देखिएको हो। गहिराइमा यसले पार्टीको भविष्य, नयाँ पुस्ताको भूमिका र समग्र लोकतान्त्रिक अभ्यासमा सवाल उठाउन थालेको छ।

आगामी महाधिवेशनसम्म ओली नेतृत्वको चुनौती प्रत्यक्षरूपमा सतहमा आउला वा नआउला—यो अझै भन्न सकिने स्थिति छैन। तर एउटा कुरा प्रस्ट छ—एमाले अब ओलीपछिको युगको तयारी नगरे अर्को संकट निम्तिन सक्छ। समयमै विकल्पको बहस नथालिए पार्टीभित्र नेतृत्व संकट गहिरिन सक्ने जोखिम विश्लेषकहरूले औँल्याइरहेका छन्।